21/5/2012
Αγαπητοί συγχωριανοί, συγγενείς και φίλοι.
Συναθροιστήκαμε σήμερα 21 του Μάη στον μαγευτικό χώρο των Μύλων και στο ξωκλήσι του Αγίου Κωσταντίνου και Ελένης για να τιμήσουμε με την παρουσία μας την εορτή των αγίων ,σε τούτον εδώ τον πανέμορφο χώρο του Βλάτους δίπλα στον Tυφλό ποταμό.
Πότε όμως χτίστηκε αυτό το εκκλησάκι του Βλάτους ,από ποιούς ,πότε κατοικήθηκε το χωριό μας για πρώτη φορά και κάτω από ποιες συνθήκες?
Αγαπητοί φίλοι γνωρίζουμε ότι κατά μήκος του «Τυφλού ποταμού» αλλά και διάσπαρτα στο Βλάτος υπάρχουν παλαιοί οικισμοί τα λεγόμενα καταλείματα . Στον Καστοματάδο, στα Πατεριανά, στον Άγιο Κωνσταντίνο, στα Καμηλιανά, στα Γρεβεδιανά και σ’ άλλα σημεία υπάρχουν επίσης τέτοια καταλείματα.
Κάποτε κατοικούσαν σ’ αυτά άνθρωποι που για κάποια αιτία τα εγκατέλειψαν, είτε γιατί τους εξόντωσαν οι επιδρομείς και οι επιδημίες όπως χολέρα – πανούκλα είτε γιατί αποσύρθηκαν μόνοι τους μακρυά από το ποτάμι για να γλυτώσουν από τις αρρώστιες και τους επιδρομείς.
Όλα όμως τα καταλείματα, από τον τρόπο που είναι κτισμένα φανερώνουν την ηλικία τους , που φαίνεται να είναι τριακοσίων-τετρακοσίων ετών περίπου.
Της ίδιας εποχής φαίνεται να είναι και τα εκκλησάκια που υπάρχουν και σήμερα στα γύρω μέρη, όπως στον Κατσομοτάδο, στα Καμηλιανά, στα Μιχελιανά ο Άγιος Αντώνιος ,στο Λαγγό και στο Καρυδάκι ο Αγιος Γεώργιος , που τα έχτισαν ασφαλώς οι κάτοικοι αυτών των καταλειμάτων και τα διατήρησε μέχρι και σήμερα η χριστιανική ευσέβεια αυτών και των μεταγενεστέρων κατοίκων του χωριού.
Αυτά τα εκκλησάκια είναι τα παλαιότερα δείγματα οικισμού του χωριού Βλάτους εκτός βέβαια από τα Βενετσιάνικα κτίσματα των Αρχοντικών που ναι μεν είναι προγενέστερα αλλά δεν μαρτυρούν ύπαρξη και συστηματική κατοίκηση της περιοχής.
Το Βλάτος ήταν αρχικά ένας τεράστιος βοσκότοπος επί αιώνες. Τα ωζά κυκλοφορούσαν ελεύθερα σ’ όλο το χωριό μέχρι τις αυλές των σπιτιών. Τα λιγοστά κηπικά και τ’ αμπέλια ήταν προστατευμένα από πανύψηλους φράχτες- τροχάλους ή ξερολιθιές όπως τις βλέπουμε ακόμη και σήμερα στα Παπαδιανά, στον ακυσσαρόλακκο, στων Καμήληδων τα αμπέλια κ.α .
Το χωριό δημιουργήθηκε κατά πάσα πιθανότητα μετά τον 15ο αιώνα. Δεν υπάρχει καμιά αναφορά που να βεβαιώνει, ότι κατά την πρώτη Βυζαντινή περίοδο (3ος-9ος μ.Χ. αι.) ή κατά την δεύτερη (9ος-13ος μ.Χ. αι.) υπήρχε στην περιοχή οικισμός με το όνομα Βλάτος.
Το ίδιο ισχύει και για την περίοδο της Αραβοκρατίας (824-961 μ.Χ.) Αντιθέτως ο Άραβας στην καταγωγή γεωγράφος και ιστορικός Εδριτζή αναφέρει την ύπαρξη οικισμών με τα ονόματα: Μηλέα, Καρύδιον ή αλλιώς καρυδάκι και Ροδέα ή αλλιώς Ροδιά αλλά πουθενά την λέξη Βλάτος.
Άλλωστε, η παντελής έλλειψη βυζαντινών και αραβικών τοπωνυμίων και ονομάτων επιβεβαιώνει τα παραπάνω.
Περί τα 1252, έρχεται μέγας αριθμός ενετών και εγκαθίστανται σε εδάφη της Δυτικής Κρήτης. Η εγκατάσταση Ενετών στην Δυτ. Κίσαμο αρχίζει από τότε στις μεγάλες πόλεις, ενώ ο εποικισμός της υπαίθρου άρχισε πολύ μεταγενέστερα, στις αρχές του 14ου αιώνα, πιθανότατα δε μετά το σεισμό της 8ης Αυγούστου του 1303, και με κάποια επιφύλαξη θα λέγαμε γύρω στο 1336 (σύμφωνα με πηγές του Gerola).
Γνωστά τιμάρια της Δ. Κισάμου που παραχωρούνται μετέπειτα είναι της οικογένειας Trivisano στην περιοχή Δραπανιά και επίσης, των οικογενειών Michelli Minotto στην περιοχή των Τοπολίων μέχρι το Λούχι και Nicholo Minotto σε περιοχή στο Κεφάλι.
Από τις ενετικές οικογένειες που πιο πριν αναφέραμε ,αυτή που συνδέεται με την ίδρυση του Βλάτους είναι εκείνη του Michelli Minotto.
Πιο συγκεκριμένα στην απογραφή του Φραντζέσκο Βασιλικάτα το 1577 αναφέρεται λεπτομερώς η Μηλιά όπως και τα διπλανά χωριά Καρυδάκι και Κεραμάρι ενώ στην Απογραφή του Τριβιάν το 1645 αναφέρονται για πρώτη φορά τα χωριά Βλάτος ή Βουκοπεράσματα, Καρυδάκι, Μηλιες κλπ Είναι και η περίοδος που το χωριό μας παίρνει την μορφή ενός οργανωμένου χωρίου, με την εγκατάσταση δουλοπάροικων ή φαμέγιων τους οποίους έφερε η οικογένεια Μinotto, προκειμένου να δουλέψουν στις αγγαρείες του χωριού.
Κατά πάσα πιθανότητα τότε ή λίγο πιο πρίν ξεκίνησε ο συστηματικός οικισμός της περιοχής και η συστηματική καλλιέργεια της τσουνάτης Ελιάς .Από τότε σώζονται οι αξιοπρόσεκτες λιθοδομές-ξερολιθιες στις πεζούλες με τα ελαιόδεντρα, αυτά που καλλιεργούμε ακόμα και σήμερα.
Όπως αναφέραμε στην απογραφή του Τριβιάν το 1645 το Βλάτος αναφέρεται ως «Βλάτος – Βουκοπεράματα» που σημαίνει πέρασμα των οζών . Ήταν δε βοσκο-περάσματα όλο το χωριό , προς όλες τις κατευθύνσεις. Είναι τέτοια η θέση και η διαμόρφωση του χωριού που αναγκαστικά ήταν το κέντρο της διακινήσεως των κοπαδιών.
Από την εποχή αυτή ,που το Βλάτος ήταν κτηνοτροφική περιοχή και ελάχιστα γεωργική, έχουν μείνει μερικά χαρακτηριστικά τοπωνύμια, που οι περισσότεροι αγνοούμε τη σημασία τους. Ενδεικτικά, της εκτεταμένης κτηνοτροφίας εκείνης της περιόδου είναι τα γύρω τοπωνύμια ,Βασιλικό πέρασμα ,Βουκολιά, Πόρος ,Βουκοπεράσματα ,Ξεχύματαμα, και Μπουμπούρου.
Ξεχύματα των οζών από τα Ρογδιανά περάσματα προς την Κουτσουνάρα Βλάτους για να ξεδιψάσουν, Ξεροπεράσματα και Βασιλικό πέρασμα των οζών από την περιοχή Μπίκερη Στροβλών και Συκιάς Βλάτους και τέλος πέρασμα των ζώων από τον Πόρο δηλ, από τα Μιχελιανά προς Καρυδάκι και τη Μηλιά. Επίσης έχουμε και την τοποθεσία ΜΠΟΥΜΠΟΥΡΟΥ βορείως της συνοικίας Κουτσουνάρα. Από το βενετσιάνικο «μπούμπουλος» που σημαίνει βοδινός και μπουμπουλκός που σημαίνει βουϊδοβοσκός.
Ακολούθως με την έλευση των Τούρκων και την επικράτηση της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη και στην περιοχή μας, γύρω στα 1650 ο τόπος εξακολουθεί να παραμένει κυρίως κτηνοτροφικός.
Το μόνο που αλλάζει, είναι η εγκατάσταση στο Βλάτος και στα αρχοντικά του Χαλήλ Αγά ό οποίος εξουσίαζε σχεδόν όλο το χωρίο καθώς και τους Μύλους. Οι ονομαζόμενες ακόμα και σήμερα Καντρί-πεζούλες ανήκαν σε αυτόν και τις είχε δώσει προίκα σε έναν γαμπρό του ,, με το όνομα Καντρίς πασάς από την Κάνδανο.
Έτσι τα κτήματα μοιράζονταν από γενιά σε γενιά στους αγάδες άρχοντες ,οι δε κάτοικοι γίνονταν αρχικά υπηρέτες των αγάδων , φαμέγιοι ή μετοχάροι, που σιγά σιγά με τις επαναστάσεις εξαγόραζαν τις περιουσίες των αγάδων οι οποίοι έφευγαν με την πάροδο του χρόνου προς τις πόλεις για να σωθούν.Υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή του Βλάτους τα τοπωνύμια που συνδέονται με ονόματα προσώπων, επί τουρκοκρατίας όπως «Του Βαλή το ρυάκι», Του «Μουλά ο δρύς» (μουλάς ίσον δάσκαλος), «του Ντελή τ’αλώνι, του «Καντρή», του «Μπίκερη» του «Χαλίλ – Αγά». Πρόσφατη έρευνα και σύμφωνα με το ανέκδοτο-αδημοσίευτο οθωμανικό φορολογικό κτηματολόγιο του έτους 1670 το οποίο ευγενικά μου παραχώρησε ο καθηγητής Οθωμανικών σπουδών του Πανεπιστήμιου Ρεθύμνης κος Κολοβός , στο χωριό Βλάτους Κισσάμου, αναφέρονται για πρώτη φορά στην ιστορία ως ιδιοκτήτες γής , τα ανδρικά επώνυμα Κοτζανός;, Κλαβάς;, Κουβαράκης, Μαυρογιάννης, Μαρκάκης, Πατσουδάκης, Σκλάβης;και τα γυναικεία Αλεξοπούλα, Θοδωροπούλα, Κατζουροπούλα, Καλοκαιρινή, Κιρσιποπούλα;, Λαδοπούλα, Μαλανοπούλα, Μαυρογιάννου, Μιχαλοπούλα,& Σηφοπούλα.
Λίγο αργότερα και μετά δεκαετίες φαίνεται να διαμορφώνονται τα γνωστά Βλαθιανά επώνυμα είτε από τις οικογένειες που ήρθαν από άλλα μέρη ως ακτήμονες ή ως εργάτες ή ως καταδιωκόμενοι από τους κατακτητές.
Πάντως παλαιές οικογένειες του Βλάτους που έχουν επίθετα από την πρώιμη αυτή εποχή και το μεταίχμιο της Ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας είναι οι Ντεγιανοί, οι Ντερούκοι, οι Τσουρούνηδες, οι Μπερτίοι, οι Βαρουξήδες, οι Μότηδες, οι Μετζίδηδες και απ’το διπλανό χωριό (Ρογδιά) οι Λιμπέρηδες κ.α.
Οι Ρίζες των επωνύμων αυτών έχουν έντονο το ενετικό στοιχείο και την ενετική καταβολή όπως τα Ντε-Γιάννος,Ντε-Ρόκος, Μότος,Μέτζος όπως προείπαμε.
Τα ξενικής ρίζας ονόματα των οικογενειών του Βλάτους που είπαμε προηγουμένως , δεν είναι βέβαια τυχαία. Όσες οικογένειες φέρουν ξενικά ονόματα είναι φανερό ότι ήλθαν στο Βλάτος επί Ενετοκρατίας ή Τουρκοκρατίας.
Οι λοιπές οικογένειες, έχουν ονόματα προερχόμενα από το βαπτιστικό όνομα των προγόνων τους (όπως Μιχελάκης) ή από το επάγγελμα (Κονταξάκης) ή από τον τόπο προελεύσεως (Μαλαξιανάκης) ή από το προσωνύμιο Μακράκης) και που πιθανότατα δεν είχαν ορισμένο –κατοχυρωμένο επώνυμο αφού κάτι τέτοιο δεν επιτρέπονταν από τους Τούρκους .
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το χωριό αρχίζει να παίρνει σιγά σιγά την σημερινή του μορφή.
ΜΙΑ ΑΓΝΩΣΤΗ ΠΤΥΧΗ του Βλάτους ΤΟΥ 1866 μας παρουσιάζεται από ένα έως τώρα ΑΔΗΜΟΣΙΕΥΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΤΟΥ ΙΤΑΛΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ-ΠΕΡΙΗΓΗΤΗ PASCULI .
Βλάτος, 13 Δεκεμβρίου 1866.
Το χωριό Βλάτος είναι εξολοκλήρου κατασκευασμένο από ομοιόμορφα κομμένη πέτρα. Έχει 1700 κατοίκους και βρίσκεται σε ευνοϊκή τοποθεσία. Έχει ακόμη μια μικρή και όμορφη εκκλησία στο κέντρο του χωριού και πολλά διάσπαρτα ξωκλήσια στις άκρες του χωριού . Στην κεντρική εκκλησία (προφανώς την αγία Τριάδα) μπορεί κανείς να θαυμάσει το Ιερό που είναι φτιαγμένο από εξαιρετικά λεπτοδουλεμένη πέτρα.
Οι κάτοικοι εμπορεύονται κυρίως το λάδι, και τα αμύγδαλα αλλά και τυροκομικά. Η μεταφορά των προϊόντων γίνεται με μουλάρια και γαϊδούρια, που σχηματίζουν ολόκληρο καραβάνι. Σήμερα το πρωί, πριν φύγομε, παρακολούθησα την αναχώρηση μιας τέτοιας εμπορικής αποστολής από το Βλάτος προς τα Χανιά. Ήταν 150 άτομα, καλά οπλισμένα, με τον αγοραστή και τους βοηθούς του.
Αγαπητοί συγχωριανοί ,φίλες και φίλοι. Τα δεκάδες αυτά μικρά αλλά ιστορικά ξωκλήσια όπως των αγίων Κωσταντίνου &Ελένης ,πιστοί φρουροί της μακράς ιστορίας μας ,κρύβουν μέσα τους το ιστορικό παρελθόν του τόπου και πρέπει να τα διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού. Το καθένα έχει την δική του ιστορία και όλα μαζί μαρτυρούν την ιστορικότητα της περιοχής ,τους αγώνες των προγόνων μας και την αδιάλειπτη θρησκευτική πίστη γενεών και γενεών.
Η ιδιαίτερη μνεία στα ξωκλήσια αυτά, η υπενθύμιση της ιστορίας του τόπου μας και του Χωριού μας , αποτελούν μια ελάχιστη και ταπεινή προσφορά και ένας φόρος τιμής σ’ όλα τα όμορφα πράγματα, τα οποία μάς άφησαν οι πρόγονοι μας και αποτελούν μαρτυρία της πίστης, των κόπων, των αγώνων και της προσφοράς των προκατόχων μας.
Χρόνια πολλά με υγεία σε όλους τους μετέχοντες της σημερινής εορτής - ευχές και ευχαριστίες στους διοργανωτές της ιεράς πανήγυρής και ιδιαίτερα στις οικογένειες της περιοχής , οι οποίες διατηρώντας την παράδοση των κουραδόρων επί αιώνες προσφέρουν κάθε χρόνο τα σφάγια τους στο πανηγύρι των αγίων Κωσταντίνου και Ελένης .
Χρόνια πολλά με υγεία σε όλους
Δημοσιευτηκε στη σελιδα Ρογδια-Βλατος(Εννια χωρια) στο fb απο τον κ.Παπαδημητρακη Γιαννη
Αγαπητοί συγχωριανοί, συγγενείς και φίλοι.
Συναθροιστήκαμε σήμερα 21 του Μάη στον μαγευτικό χώρο των Μύλων και στο ξωκλήσι του Αγίου Κωσταντίνου και Ελένης για να τιμήσουμε με την παρουσία μας την εορτή των αγίων ,σε τούτον εδώ τον πανέμορφο χώρο του Βλάτους δίπλα στον Tυφλό ποταμό.
Πότε όμως χτίστηκε αυτό το εκκλησάκι του Βλάτους ,από ποιούς ,πότε κατοικήθηκε το χωριό μας για πρώτη φορά και κάτω από ποιες συνθήκες?
Αγαπητοί φίλοι γνωρίζουμε ότι κατά μήκος του «Τυφλού ποταμού» αλλά και διάσπαρτα στο Βλάτος υπάρχουν παλαιοί οικισμοί τα λεγόμενα καταλείματα . Στον Καστοματάδο, στα Πατεριανά, στον Άγιο Κωνσταντίνο, στα Καμηλιανά, στα Γρεβεδιανά και σ’ άλλα σημεία υπάρχουν επίσης τέτοια καταλείματα.
Κάποτε κατοικούσαν σ’ αυτά άνθρωποι που για κάποια αιτία τα εγκατέλειψαν, είτε γιατί τους εξόντωσαν οι επιδρομείς και οι επιδημίες όπως χολέρα – πανούκλα είτε γιατί αποσύρθηκαν μόνοι τους μακρυά από το ποτάμι για να γλυτώσουν από τις αρρώστιες και τους επιδρομείς.
Όλα όμως τα καταλείματα, από τον τρόπο που είναι κτισμένα φανερώνουν την ηλικία τους , που φαίνεται να είναι τριακοσίων-τετρακοσίων ετών περίπου.
Της ίδιας εποχής φαίνεται να είναι και τα εκκλησάκια που υπάρχουν και σήμερα στα γύρω μέρη, όπως στον Κατσομοτάδο, στα Καμηλιανά, στα Μιχελιανά ο Άγιος Αντώνιος ,στο Λαγγό και στο Καρυδάκι ο Αγιος Γεώργιος , που τα έχτισαν ασφαλώς οι κάτοικοι αυτών των καταλειμάτων και τα διατήρησε μέχρι και σήμερα η χριστιανική ευσέβεια αυτών και των μεταγενεστέρων κατοίκων του χωριού.
Αυτά τα εκκλησάκια είναι τα παλαιότερα δείγματα οικισμού του χωριού Βλάτους εκτός βέβαια από τα Βενετσιάνικα κτίσματα των Αρχοντικών που ναι μεν είναι προγενέστερα αλλά δεν μαρτυρούν ύπαρξη και συστηματική κατοίκηση της περιοχής.
Το Βλάτος ήταν αρχικά ένας τεράστιος βοσκότοπος επί αιώνες. Τα ωζά κυκλοφορούσαν ελεύθερα σ’ όλο το χωριό μέχρι τις αυλές των σπιτιών. Τα λιγοστά κηπικά και τ’ αμπέλια ήταν προστατευμένα από πανύψηλους φράχτες- τροχάλους ή ξερολιθιές όπως τις βλέπουμε ακόμη και σήμερα στα Παπαδιανά, στον ακυσσαρόλακκο, στων Καμήληδων τα αμπέλια κ.α .
Το χωριό δημιουργήθηκε κατά πάσα πιθανότητα μετά τον 15ο αιώνα. Δεν υπάρχει καμιά αναφορά που να βεβαιώνει, ότι κατά την πρώτη Βυζαντινή περίοδο (3ος-9ος μ.Χ. αι.) ή κατά την δεύτερη (9ος-13ος μ.Χ. αι.) υπήρχε στην περιοχή οικισμός με το όνομα Βλάτος.
Το ίδιο ισχύει και για την περίοδο της Αραβοκρατίας (824-961 μ.Χ.) Αντιθέτως ο Άραβας στην καταγωγή γεωγράφος και ιστορικός Εδριτζή αναφέρει την ύπαρξη οικισμών με τα ονόματα: Μηλέα, Καρύδιον ή αλλιώς καρυδάκι και Ροδέα ή αλλιώς Ροδιά αλλά πουθενά την λέξη Βλάτος.
Άλλωστε, η παντελής έλλειψη βυζαντινών και αραβικών τοπωνυμίων και ονομάτων επιβεβαιώνει τα παραπάνω.
Περί τα 1252, έρχεται μέγας αριθμός ενετών και εγκαθίστανται σε εδάφη της Δυτικής Κρήτης. Η εγκατάσταση Ενετών στην Δυτ. Κίσαμο αρχίζει από τότε στις μεγάλες πόλεις, ενώ ο εποικισμός της υπαίθρου άρχισε πολύ μεταγενέστερα, στις αρχές του 14ου αιώνα, πιθανότατα δε μετά το σεισμό της 8ης Αυγούστου του 1303, και με κάποια επιφύλαξη θα λέγαμε γύρω στο 1336 (σύμφωνα με πηγές του Gerola).
Γνωστά τιμάρια της Δ. Κισάμου που παραχωρούνται μετέπειτα είναι της οικογένειας Trivisano στην περιοχή Δραπανιά και επίσης, των οικογενειών Michelli Minotto στην περιοχή των Τοπολίων μέχρι το Λούχι και Nicholo Minotto σε περιοχή στο Κεφάλι.
Από τις ενετικές οικογένειες που πιο πριν αναφέραμε ,αυτή που συνδέεται με την ίδρυση του Βλάτους είναι εκείνη του Michelli Minotto.
Πιο συγκεκριμένα στην απογραφή του Φραντζέσκο Βασιλικάτα το 1577 αναφέρεται λεπτομερώς η Μηλιά όπως και τα διπλανά χωριά Καρυδάκι και Κεραμάρι ενώ στην Απογραφή του Τριβιάν το 1645 αναφέρονται για πρώτη φορά τα χωριά Βλάτος ή Βουκοπεράσματα, Καρυδάκι, Μηλιες κλπ Είναι και η περίοδος που το χωριό μας παίρνει την μορφή ενός οργανωμένου χωρίου, με την εγκατάσταση δουλοπάροικων ή φαμέγιων τους οποίους έφερε η οικογένεια Μinotto, προκειμένου να δουλέψουν στις αγγαρείες του χωριού.
Κατά πάσα πιθανότητα τότε ή λίγο πιο πρίν ξεκίνησε ο συστηματικός οικισμός της περιοχής και η συστηματική καλλιέργεια της τσουνάτης Ελιάς .Από τότε σώζονται οι αξιοπρόσεκτες λιθοδομές-ξερολιθιες στις πεζούλες με τα ελαιόδεντρα, αυτά που καλλιεργούμε ακόμα και σήμερα.
Όπως αναφέραμε στην απογραφή του Τριβιάν το 1645 το Βλάτος αναφέρεται ως «Βλάτος – Βουκοπεράματα» που σημαίνει πέρασμα των οζών . Ήταν δε βοσκο-περάσματα όλο το χωριό , προς όλες τις κατευθύνσεις. Είναι τέτοια η θέση και η διαμόρφωση του χωριού που αναγκαστικά ήταν το κέντρο της διακινήσεως των κοπαδιών.
Από την εποχή αυτή ,που το Βλάτος ήταν κτηνοτροφική περιοχή και ελάχιστα γεωργική, έχουν μείνει μερικά χαρακτηριστικά τοπωνύμια, που οι περισσότεροι αγνοούμε τη σημασία τους. Ενδεικτικά, της εκτεταμένης κτηνοτροφίας εκείνης της περιόδου είναι τα γύρω τοπωνύμια ,Βασιλικό πέρασμα ,Βουκολιά, Πόρος ,Βουκοπεράσματα ,Ξεχύματαμα, και Μπουμπούρου.
Ξεχύματα των οζών από τα Ρογδιανά περάσματα προς την Κουτσουνάρα Βλάτους για να ξεδιψάσουν, Ξεροπεράσματα και Βασιλικό πέρασμα των οζών από την περιοχή Μπίκερη Στροβλών και Συκιάς Βλάτους και τέλος πέρασμα των ζώων από τον Πόρο δηλ, από τα Μιχελιανά προς Καρυδάκι και τη Μηλιά. Επίσης έχουμε και την τοποθεσία ΜΠΟΥΜΠΟΥΡΟΥ βορείως της συνοικίας Κουτσουνάρα. Από το βενετσιάνικο «μπούμπουλος» που σημαίνει βοδινός και μπουμπουλκός που σημαίνει βουϊδοβοσκός.
Ακολούθως με την έλευση των Τούρκων και την επικράτηση της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη και στην περιοχή μας, γύρω στα 1650 ο τόπος εξακολουθεί να παραμένει κυρίως κτηνοτροφικός.
Το μόνο που αλλάζει, είναι η εγκατάσταση στο Βλάτος και στα αρχοντικά του Χαλήλ Αγά ό οποίος εξουσίαζε σχεδόν όλο το χωρίο καθώς και τους Μύλους. Οι ονομαζόμενες ακόμα και σήμερα Καντρί-πεζούλες ανήκαν σε αυτόν και τις είχε δώσει προίκα σε έναν γαμπρό του ,, με το όνομα Καντρίς πασάς από την Κάνδανο.
Έτσι τα κτήματα μοιράζονταν από γενιά σε γενιά στους αγάδες άρχοντες ,οι δε κάτοικοι γίνονταν αρχικά υπηρέτες των αγάδων , φαμέγιοι ή μετοχάροι, που σιγά σιγά με τις επαναστάσεις εξαγόραζαν τις περιουσίες των αγάδων οι οποίοι έφευγαν με την πάροδο του χρόνου προς τις πόλεις για να σωθούν.Υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή του Βλάτους τα τοπωνύμια που συνδέονται με ονόματα προσώπων, επί τουρκοκρατίας όπως «Του Βαλή το ρυάκι», Του «Μουλά ο δρύς» (μουλάς ίσον δάσκαλος), «του Ντελή τ’αλώνι, του «Καντρή», του «Μπίκερη» του «Χαλίλ – Αγά». Πρόσφατη έρευνα και σύμφωνα με το ανέκδοτο-αδημοσίευτο οθωμανικό φορολογικό κτηματολόγιο του έτους 1670 το οποίο ευγενικά μου παραχώρησε ο καθηγητής Οθωμανικών σπουδών του Πανεπιστήμιου Ρεθύμνης κος Κολοβός , στο χωριό Βλάτους Κισσάμου, αναφέρονται για πρώτη φορά στην ιστορία ως ιδιοκτήτες γής , τα ανδρικά επώνυμα Κοτζανός;, Κλαβάς;, Κουβαράκης, Μαυρογιάννης, Μαρκάκης, Πατσουδάκης, Σκλάβης;και τα γυναικεία Αλεξοπούλα, Θοδωροπούλα, Κατζουροπούλα, Καλοκαιρινή, Κιρσιποπούλα;, Λαδοπούλα, Μαλανοπούλα, Μαυρογιάννου, Μιχαλοπούλα,& Σηφοπούλα.
Λίγο αργότερα και μετά δεκαετίες φαίνεται να διαμορφώνονται τα γνωστά Βλαθιανά επώνυμα είτε από τις οικογένειες που ήρθαν από άλλα μέρη ως ακτήμονες ή ως εργάτες ή ως καταδιωκόμενοι από τους κατακτητές.
Πάντως παλαιές οικογένειες του Βλάτους που έχουν επίθετα από την πρώιμη αυτή εποχή και το μεταίχμιο της Ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας είναι οι Ντεγιανοί, οι Ντερούκοι, οι Τσουρούνηδες, οι Μπερτίοι, οι Βαρουξήδες, οι Μότηδες, οι Μετζίδηδες και απ’το διπλανό χωριό (Ρογδιά) οι Λιμπέρηδες κ.α.
Οι Ρίζες των επωνύμων αυτών έχουν έντονο το ενετικό στοιχείο και την ενετική καταβολή όπως τα Ντε-Γιάννος,Ντε-Ρόκος, Μότος,Μέτζος όπως προείπαμε.
Τα ξενικής ρίζας ονόματα των οικογενειών του Βλάτους που είπαμε προηγουμένως , δεν είναι βέβαια τυχαία. Όσες οικογένειες φέρουν ξενικά ονόματα είναι φανερό ότι ήλθαν στο Βλάτος επί Ενετοκρατίας ή Τουρκοκρατίας.
Οι λοιπές οικογένειες, έχουν ονόματα προερχόμενα από το βαπτιστικό όνομα των προγόνων τους (όπως Μιχελάκης) ή από το επάγγελμα (Κονταξάκης) ή από τον τόπο προελεύσεως (Μαλαξιανάκης) ή από το προσωνύμιο Μακράκης) και που πιθανότατα δεν είχαν ορισμένο –κατοχυρωμένο επώνυμο αφού κάτι τέτοιο δεν επιτρέπονταν από τους Τούρκους .
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το χωριό αρχίζει να παίρνει σιγά σιγά την σημερινή του μορφή.
ΜΙΑ ΑΓΝΩΣΤΗ ΠΤΥΧΗ του Βλάτους ΤΟΥ 1866 μας παρουσιάζεται από ένα έως τώρα ΑΔΗΜΟΣΙΕΥΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΤΟΥ ΙΤΑΛΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ-ΠΕΡΙΗΓΗΤΗ PASCULI .
Βλάτος, 13 Δεκεμβρίου 1866.
Το χωριό Βλάτος είναι εξολοκλήρου κατασκευασμένο από ομοιόμορφα κομμένη πέτρα. Έχει 1700 κατοίκους και βρίσκεται σε ευνοϊκή τοποθεσία. Έχει ακόμη μια μικρή και όμορφη εκκλησία στο κέντρο του χωριού και πολλά διάσπαρτα ξωκλήσια στις άκρες του χωριού . Στην κεντρική εκκλησία (προφανώς την αγία Τριάδα) μπορεί κανείς να θαυμάσει το Ιερό που είναι φτιαγμένο από εξαιρετικά λεπτοδουλεμένη πέτρα.
Οι κάτοικοι εμπορεύονται κυρίως το λάδι, και τα αμύγδαλα αλλά και τυροκομικά. Η μεταφορά των προϊόντων γίνεται με μουλάρια και γαϊδούρια, που σχηματίζουν ολόκληρο καραβάνι. Σήμερα το πρωί, πριν φύγομε, παρακολούθησα την αναχώρηση μιας τέτοιας εμπορικής αποστολής από το Βλάτος προς τα Χανιά. Ήταν 150 άτομα, καλά οπλισμένα, με τον αγοραστή και τους βοηθούς του.
Αγαπητοί συγχωριανοί ,φίλες και φίλοι. Τα δεκάδες αυτά μικρά αλλά ιστορικά ξωκλήσια όπως των αγίων Κωσταντίνου &Ελένης ,πιστοί φρουροί της μακράς ιστορίας μας ,κρύβουν μέσα τους το ιστορικό παρελθόν του τόπου και πρέπει να τα διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού. Το καθένα έχει την δική του ιστορία και όλα μαζί μαρτυρούν την ιστορικότητα της περιοχής ,τους αγώνες των προγόνων μας και την αδιάλειπτη θρησκευτική πίστη γενεών και γενεών.
Η ιδιαίτερη μνεία στα ξωκλήσια αυτά, η υπενθύμιση της ιστορίας του τόπου μας και του Χωριού μας , αποτελούν μια ελάχιστη και ταπεινή προσφορά και ένας φόρος τιμής σ’ όλα τα όμορφα πράγματα, τα οποία μάς άφησαν οι πρόγονοι μας και αποτελούν μαρτυρία της πίστης, των κόπων, των αγώνων και της προσφοράς των προκατόχων μας.
Χρόνια πολλά με υγεία σε όλους τους μετέχοντες της σημερινής εορτής - ευχές και ευχαριστίες στους διοργανωτές της ιεράς πανήγυρής και ιδιαίτερα στις οικογένειες της περιοχής , οι οποίες διατηρώντας την παράδοση των κουραδόρων επί αιώνες προσφέρουν κάθε χρόνο τα σφάγια τους στο πανηγύρι των αγίων Κωσταντίνου και Ελένης .
Χρόνια πολλά με υγεία σε όλους
Δημοσιευτηκε στη σελιδα Ρογδια-Βλατος(Εννια χωρια) στο fb απο τον κ.Παπαδημητρακη Γιαννη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου