Το τοπόσηµο των Χανίων, κατοικία του κρητικού πολιτικού, αποκαθίσταται και σώζεται οριστικά από τη διάβρωση και τη φθορά
Το σπίτι του Βενιζέλου στη Χαλέπα όπως είναι σήμερα.
Είναι το σπίτι όπου ο Ελευθέριος Βενιζέλος παντρεύτηκε την πρώτη του γυναίκα, Μαρία Κατελούζου, και απέκτησε µαζί της τα δυο του παιδιά. Εκεί όπου πέθανε η γυναίκα του σε ηλικία 24 ετών στη γέννα του δεύτερου παιδιού τους, του Σοφοκλή.
Είναι το ίδιοσπίτι από το οποίο έφυγε ο Βενιζέλος για να ηγηθεί της τελευταίας απελευθερωτικής επανάστασης της Κρήτης κατά του οθωµανικού ζυγού το 1897, αλλά και για να επαναστατήσει κατά του ύπατου αρµοστή πρίγκιπα Γεωργίου για τον Θέρισο το 1905.
Από εκεί ξεκίνησε το 1910 για να γίνει πρωθυπουργός της Ελλάδος. Εκεί συσκέφθηκε µε τον Κουντουριώτη για το Κίνηµα Εθνικής Αµύνης του 1916. Είναι το πατρικό του, που ανακαινίστηκε µε προσωπική του επίβλεψη το 1927, όταν επέστρεψε από το Παρίσι µε έξοδα της δεύτερης συζύγου του, Ελενας Σκυλίτζη. Είναι, τέλος, το σπίτι στο οποίο κατέφυγε µετά την απόπειρα κατά της ζωής του το 1933 στη λεωφόρο Κηφισιάς. Το σπίτι που αποχαιρέτησε το 1935, όταν εξερράγη το στρατιωτικό κίνηµα της χρονιάς εκείνης. Μετά την αποτυχία του, ο Βενιζέλος το αποχαιρέτησε, επιβιβάστηκε στο θωρηκτό «Αβέρωφ» καιµετέβη στο Παρίσι όπου και πέθανε έναν χρόνο αργότερα. ∆εν το ξαναείδε ποτέ… Τα 130 χρόνια ιστορίας του πατρικού σπιτιού του Ελευθερίου Βενιζέλου στη Χαλέπα Χανίων, το οποίο λειτουργεί ως έδρα του οµώνυµου ιδρύµατος και ως µουσείο, είχαν αρχίσει να κάνουν τόσο έντονη την παρουσία τους: εδώ και αρκετό καιρό είχε ξεκινήσει η αντίστροφη µέτρηση για την αντοχή του κτιρίου. Οι ρωγµές, η διάβρωση και η φθορά των αντικειµένων «χτύπησαν καµπανάκι» για την επιβίωση ενός χώρου µε τον οποίοο Βενιζέλος «είχε αναπτύξει µια σχέση σχεδόν ερωτική», όπως σηµειώνει ο γενικός διευθυντής του Ιδρύµατος Βενιζέλου κ. Νίκος Παπαδάκης.
Και όµως, παρά τη δύσκολη οικονοµική συγκυρία, το έργο της αποκατάστασης της οικίας του Βενιζέλου στα Χανιά, συνολικού προϋπολογισµού 3.389.545 ευρώ, ξεκινά στις αρχές του 2012 για να ολοκληρωθεί σε δύο χρόνια. Πώς έγινε αυτό το… θαύµα όταν τριγύρω µας µουσεία, µνηµεία και ιδρύµατα καταρρέουν χωρίς την παραµικρή οικονοµική υποστήριξη;
«Ο Ελληνικός Οργανισµός Τουρισµού προχώρησε στη δηµοπρασίατου έργου το οποίο έχει ενταχθεί από το υπουργείο Πολιτισµού στο Επιχειρησιακό Πρόγραµµα “Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηµατικότητα” για την περίοδο 2007-2013 του ΕΣΠΑ και συγχρηµατοδοτείται κατά 85% από το Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και κατά 15% από το Ελληνικό ∆ηµόσιο» απαντά ο κ. Παπαδάκης.
«Τα αυξηµένα φορτία και οι απαιτήσεις που επιφέρει στο κτίριο η λειτουργία του ως µουσείου είναι παράγοντες που επέσπευσαν την αποκατάστασή του. Χρειάζεται, άρα, µεθοδευµένη, ήπια επέµβαση όπου υπάρχει ανάγκη, από τα θεµέλια ως τη σκεπή». Σύµφωνα µε τον γενικό διευθυντή του Ιδρύµατος, το ζητούµενο είναι να γίνει η αποκατάσταση της µορφής που έδωσε ο ίδιος ο Βενιζέλος στο κτίριο το 1927 και η θωράκισή του ώστε να αντέξει στον χρόνο και να λειτουργήσει µε ασφάλεια ως µουσείο.
Ενας εθνάρχης στις σκαλωσιές
Οπως διηγείται ο κ. Παπαδάκης, η εικόνα του Βενιζέλου να ανεβαίνει στις σκαλωσιές το 1927 σε ηλικία 63 ετών για να παρακολουθήσει προσωπικά την πρώτη αποκατάσταση του πατρικού του ήταν αποτυπωµένη µε µαρτυρίες της εποχής.
Ο πολιτικός παρακολουθούσε τα πάντα γύρω από το σπίτι στη Χαλέπα και όσο βρισκόταν στην εξορία αφιέρωνε ένα µέρος της αλληλογραφίας του εκεί: έδινε οδηγίες για τα λουλούδια του, για τα δέντρα του, για το αµπέλι του που είχε φυτέψει ο ίδιος µε ποικιλίες.
«Αυτές τις ποικιλίες προσπαθούµε να διατηρήσουµε σε έναν χώρο για τον οποίο ο Βενιζέλος θα πρέπει να έτρεφε παθολογική αγάπη» εξηγεί ο κ. Παπαδάκης και συµπληρώνει ότι «µετά την ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης η οικία Βενιζέλου θα λειτουργεί σύµφωνα µε σύγχρονες µουσειακές τεχνολογίες και εξοπλισµό αναδεικνύοντας όχι µόνο τον χώρο αλλά και τη µουσειακή συλλογή και τα προσωπικά αντικείµενα που βρίσκονται στον χώρο».
Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε ότι, προτού διαµείνει µόνιµα εκεί από το 1933 ως το 1935 µε τη δεύτερη σύζυγό του, έπιπλα της δεκαετίας 1925-1935 διαλεγµένα από ίδιο τον Ελευθέριο Βενιζέλο και την Ελενα Σκυλίτζη µεταφέρθηκαν εκεί από την Αθήνα και το εξωτερικό: κινητά και διακοσµητικά στοιχεία, πίνακες εποχής, πρωτότυπες φωτογραφίες και προσωπικά αντικείµενα αξίας που βρίσκονται ακόµη στο σπίτι της Χαλέπας.
Οι επεµβάσεις που προβλέπονται να γίνουν αφορούν αφενός την ενίσχυση της στατικής επάρκειας του κελύφους του κτιρίου, αφετέρου τη µορφολογική του αποκατάσταση. Οσο για το αρχιτεκτονικό µέρος, θα γίνουν γενικευµένες αντι-καταστάσεις-αποκαταστάσεις δαπέδων, εσωτερικών και εξωτερικών κουφωµάτων, χρωµατισµοί ειδικών προδιαγραφών, ενώ προβλέπονται επίσης η προµήθεια των προθηκών και οι ενέργειες πληροφόρησης. «Ισως αποτελεί ένα από τα κορυφαία έργα πολιτισµού και ιστορικής µνήµης που πραγµατοποιούνται αυτή τη στιγµή στην Ελλάδα» εκτιµά ο κ. Παπαδάκης.
Και καταλήγει: «Ενας ακόµη στόχος της αποκατάστασης είναι η οικία να γίνει πιο ελκυστική τόσο για τον ενήλικο επισκέπτη όσο και για τους µαθητές και σπουδαστές. Αφότου το σπίτι περιήλθε στο Ιδρυµα το 2002 παρουσιάζει πολύ µεγάλη επισκεψιµότητα. Το επισκέπτονται σχολεία από ολόκληρη την Ελλάδα, ενώαναπτύσσονται διάφορες εκπαιδευτικές δραστηριότητες για παιδιά όλων των ηλικιών. Ο λόγος για µουσειοεκπαιδευτικές δράσεις που συναρπάζουν τα παιδιά και τα φέρνουν πιο κοντά στην Ιστορία, στο πρόσωπο και στον µύθο».
Κινδυνεύει και το Ιδρυµα
Προβλήματα δεν αντιμετωπίζει μόνο το κτίριο αλλά και το Ιδρυμα Βενιζέλου, το οποίο πραγματοποιεί εκδόσεις, θεματικά συνέδρια, ημερίδες κ.ά. με στόχο τη χάραξη συστηματικής έρευνας και μελέτης της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Η σημαντική περιστολή των κρατικών επιχορηγήσεων προκαλεί σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία και στη διεκπεραίωση του έργου του Ιδρύματος. Μπορεί, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, το Ιδρυμα να έχει τη συμπαράσταση χορηγών, αλλά δεν είναι αυτή που θα του επιτρέψει να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Το Ιδρυμα απασχολεί δεκαπέντε υπαλλήλους – ιστορικούς, αρχαιολόγους, ξεναγούς – και επομένως έχει υποχρεώσεις. «Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ετήσιες ανελαστικές δαπάνες του Ιδρύματος (μισθοδοσία προσωπικού, φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις) ανέρχονται στο ποσό των 235.000 ευρώ, κονδύλι που μπορεί να μειωθεί μόνο με δραστικές απολύσεις του προσωπικού» λέει ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος κ. Νίκος Παπαδάκης. «Θα είναι ολέθριο με επίκληση της δυσχερούς κατάστασης να πάψει αδιακρίτως κάθε επιχορήγηση που άπτεται της διαφύλαξης της ιστορικής μνήμης» συμπληρώνει. «Οι συνέπειες προβλέπονται καταστροφικές».
"Βημα"
της Κατερινας Λυμπεροπουλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου